Szczepienia przeciwko polio wciąż kluczowe dla zdrowia publicznego

24 października obchodzony jest Światowy Dzień Polio. Szczepienia przeciwko poliomyelitis uważa się za jedno z największych osiągnięć medycyny zapobiegawczej. Dzięki nim udało się zapobiec milionom przypadków paraliżu i uratować setki tysięcy istnień ludzkich. Choroba, która w latach 50. XX wieku paraliżowała tysiące dzieci w Niemczech i powodowała liczne zgony, została niemal całkowicie wyparta. Jednak – jak pokazują wyniki najnowszych badań opublikowanych w czasopiśmie Deutsches Ärzteblatt – wysiłki na rzecz szczepień nie mogą słabnąć.

„Opanowanie polio to jedno z największych osiągnięć zdrowia publicznego – czyli ochrony zdrowia całych populacji” – podkreśla profesor dr Oliver Razum z Uniwersytetu w Bielefeld, główny autor publikacji. – „Ale nawet w Niemczech musimy nadal szczepić przeciwko polio. Całkowite wyeliminowanie tej choroby nie nastąpi w najbliższym czasie.”

Badanie zatytułowane „Sukcesy i przeszkody w późnej fazie Globalnej Inicjatywy na rzecz Eradykacji Polio” zostało opracowane przez naukowców z Bielefeld i Heidelbergu. Podsumowuje ono historię i aktualny stan globalnego programu zapoczątkowanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 1988 roku. Od tego czasu liczba przypadków polio na świecie zmniejszyła się o 99,99%. Choroba jednak wciąż stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Dlaczego polio nie zniknęło

Poliomyelitis, czyli choroba Heinego-Medina, wywoływana jest przez wysoce zakaźne wirusy, które przede wszystkim atakują dzieci. W 90–95% przypadków infekcja przebiega bezobjawowo, jednak u części zakażonych dochodzi do trwałego porażenia, najczęściej kończyn dolnych. W ciężkich przypadkach paraliż obejmuje mięśnie oddechowe i prowadzi do zgonu.

Choć duże obszary świata uznawane są dziś za wolne od polio, tzw. dzikie wirusy polio wciąż krążą w Pakistanie i Afganistanie. Coraz poważniejszym problemem są również mutacje wirusów pochodzenia szczepionkowego, które mogą powodować nowe ogniska choroby w krajach o niskim poziomie wyszczepienia. W związku z mobilnością międzynarodową takie wirusy mogą także przedostawać się do krajów uprzemysłowionych. Niedawno wykryto je w próbkach ścieków w kilku miastach europejskich, w tym w Niemczech.

Luka finansowa i zmęczenie szczepieniami

Autorzy badania zwracają uwagę na kolejne narastające zagrożenia. Międzynarodowi darczyńcy – w tym amerykańska agencja rozwoju USAID – ograniczają swoje finansowanie, co skutkuje zmniejszeniem środków na kampanie szczepień. Równocześnie nasilające się konflikty zbrojne, słabe systemy ochrony zdrowia oraz rosnący sceptycyzm wobec szczepień pogarszają sytuację.

Dlatego, jak konkluduje prof. Razum: „Nie możemy polegać wyłącznie na samym celu eradykacji. Najważniejsze jest utrzymanie wysokiego poziomu wyszczepienia na całym świecie.” Lekarze w Niemczech również odgrywają istotną rolę – powinni rutynowo kontrolować książeczki szczepień swoich pacjentów i uzupełniać brakujące dawki.

Badanie kończy się trzeźwym, ale jednoznacznym wnioskiem: polio nadal będzie stanowiło wyzwanie dla globalnej społeczności przez wiele lat. Jednak dzięki konsekwentnym szczepieniom choroba ta może zostać powstrzymana przed ponownym zagrożeniem ludzkości.

Źródło: Bielefeld University