Powtarzające się ogniska Salmonella Strathcona w Europie: winne pomidory z Sycylii

W 2011 roku po raz pierwszy w Europie odnotowano rzadki typ Salmonella związany z ogniskiem zakażeń w kilku krajach europejskich. W tamtym czasie śledztwo epidemiologiczne wskazywało na małe pomidory z Sycylii (Włochy) jako najbardziej prawdopodobne źródło zakażeń Salmonella Strathcona.

Od tego momentu zgłoszenia dotyczące Salmonella Strathcona w Europie wykazują powtarzalny, sezonowy wzorzec epidemiczny – od lata do początku następnego roku. W artykule typu „Euroroundup” opublikowanym w czasopiśmie Eurosurveillance, Brait i współautorzy opisują epidemiologię przypadków z lat 2011–2024, analizują pokrewieństwo genomowe wykrytych izolatów oraz próbują zidentyfikować prawdopodobny wektor żywnościowy odpowiedzialny za najnowsze ogniska.

W analizowanym okresie autorzy zidentyfikowali łącznie 662 przypadki zakażeń S. Strathcona w 17 krajach: 469 potwierdzonych, 161 prawdopodobnych, 13 możliwych oraz 19 niezwiązanych z ogniskami. Niemal połowa (306) z 643 przypadków ogniskowych wystąpiła w trakcie epidemii w latach 2023–2024. Najwięcej przypadków zgłosiły Niemcy (229; 36%), następnie Dania (93) i Austria (77).

Nie wszystkie kraje, które odnotowały przypadki Salmonella Strathcona od 2011 roku, wzięły udział w tym międzynarodowym dochodzeniu. Ponieważ identyfikacja przypadków opierała się głównie na obowiązkowych zgłoszeniach, autorzy sugerują, że rzeczywista liczba zakażeń może być znacznie wyższa. Dodatkowo, do początku września 2025 roku odnotowano kolejne 29 przypadków.

Wspólne źródło i wspólny wektor żywnościowy

Sekwencjonowanie całogenomowe izolatów wykazało, że niemal wszystkie (95%) były bardzo blisko spokrewnione genetycznie w czasie i pomiędzy krajami, co wskazuje na wspólne źródło zakażeń.

Według autorów „prawdopodobne jest, że pomidory stanowiły wektor zakażenia w większości, jeśli nie we wszystkich latach”. W 2011 roku Dania odnotowała najwięcej przypadków w pierwszym europejskim ognisku S. Strathcona, a przeprowadzone śledztwo wskazało właśnie na małe pomidory z Sycylii jako źródło infekcji.

Podobne przypadki zakażeń Salmonella powiązanych z pomidorami odnotowano wcześniej m.in. w Szwecji, Finlandii i Stanach Zjednoczonych. Wynika to z faktu, że pomidory często spożywane są na surowo, a patogeny mogą przenikać do tkanek roślinnych – co oznacza, że nawet dokładne mycie nie zawsze zapobiega zakażeniu salmonellozą.

Zdaniem Brait i współautorów ich analiza „sugeruje nawracające od 2011 roku sezonowe ogniska zakażeń S. Strathcona w Europie, powiązane z małymi pomidorami pochodzącymi ze wspólnego źródła. Dochodzenie to stanowi przykład znaczenia, ale też potrzeby szeroko zakrojonych, transgranicznych i międzysektorowych działań śledczych, najlepiej koordynowanych przez ECDC i EFSA, w celu skutecznego reagowania na złożone epidemie chorób przenoszonych drogą pokarmową”.

Raport ECDC z szybkiej oceny ogniska zakażeń z 2025 roku ma zostać opublikowany wkrótce.

Źródło: Eurosurveillance, „Insights into recurring multi-country outbreaks of Salmonella Strathcona associated with tomatoes, Europe, 2011 to 2024”
DOI: http://dx.doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2025.30.41.2500224