Bernhard-Nocht-Institut für Tropenmedizin (BNITM) w Hamburgu rozpoczął jubileuszowy tydzień obchodów 125-lecia działalności. Uroczystości zainaugurował w niedzielę „European Congress of Tropical Medicine and International Health” wraz z ECTMIH-Academy dla młodych badaczy. W kolejnych dniach zaplanowano wystawy, koncert jubileuszowy, przyjęcie senackie i liczne wydarzenia naukowe.
Instytut, założony w 1899 roku jako „Instytut Chorób Okrętowych i Tropikalnych”, przez dziesięciolecia wyznaczał kierunki światowej nauki o chorobach zakaźnych. Początkowo ściśle związany z medycyną kolonialną, dziś BNITM współpracuje partnersko z ośrodkami naukowymi w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. Wspólne projekty badawcze koncentrują się na wpływie zmian klimatu na infekcje, malarii, gorączkach krwotocznych (Lassa, Ebola, Marburg) oraz na chorobach zaniedbanych i ubóstwowych (NTDs).
Wydarzenia jubileuszowe
W historycznej auli Instytutu odbywają się publiczne spotkania edukacyjne poświęcone aktualnym zagadnieniom naukowym. Ostatnie z nich, zaplanowane na listopad, poświęcone będzie wirusom gorączek krwotocznych. Obecni i byli pracownicy BNITM prezentują rozwój badań od początków instytucji po najnowsze osiągnięcia.
Głównym wydarzeniem naukowym jubileuszu jest międzynarodowy kongres „European Congress on Tropical Medicine and International Health” (ECTMIH), organizowany wspólnie z Federation of European Societies for Tropical Medicine and International Health (FESTMIH) oraz Niemieckim Towarzystwem Medycyny Tropikalnej, Medycyny Podróży i Zdrowia Globalnego (DTG). Organizatorzy spodziewają się około 1300 uczestników z całego świata.
30 września w małej sali hamburskiej Elbphilharmonii odbył się wyprzedany koncert jazzowy Beatrice Asare Quintet. Kulminacją obchodów był 1 października – dzień założenia instytutu – połączony z uroczystym przyjęciem w ratuszu Hamburga. Wśród gości znalazł się 99-letni dr Günther Müller, współodkrywca wirusa Marburg. Równolegle, do 20 października, w ratuszowej galerii można oglądać wystawę „BNITM – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość”.
Głosy gratulacyjne
Minister zdrowia Niemiec Nina Warken podkreśliła:
„Rozprzestrzenianie się patogenów tropikalnych w wyniku zmian klimatycznych oraz epidemie ostatnich lat przypominają nam, że zdrowie jest najcenniejszym dobrem. Od 125 lat Bernhard-Nocht-Institut wnosi nieoceniony wkład w ochronę zdrowia w Niemczech i na świecie – od badań podstawowych po opiekę nad pacjentem. W imieniu całego Federalnego Ministerstwa Zdrowia składam Instytutowi serdeczne gratulacje.”
Burmistrz Hamburga dr Peter Tschentscher dodał:
„Powstanie Instytutu Chorób Okrętowych i Tropikalnych 125 lat temu położyło fundament pod ośrodek, który stał się światowym liderem w badaniach nad chorobami zakaźnymi. BNITM wnosi ogromny wkład w zwalczanie epidemii i ochronę zdrowia w krajach rozwijających się. Gratuluję zespołowi tego imponującego jubileuszu.”
Senator ds. nauki Maryam Blumenthal zaznaczyła:
„Instytut Bernharda Nochta to nie tylko filar hamburskiej nauki, lecz także globalny punkt odniesienia w badaniach nad chorobami zakaźnymi. To właśnie tu prowadzi się badania kluczowe dla ochrony ludzi na całym świecie.”
Prezydentka wspólnoty Leibniza, prof. dr Martina Brockmeier, podkreśliła:
„BNITM w wyjątkowy sposób uosabia wartości naszej wspólnoty, łącząc interdyscyplinarność i współpracę międzynarodową w służbie zdrowia publicznego. Gratuluję całemu zespołowi imponujących 125 lat.”
Badania i rozwój z myślą o przyszłości
Instytut dynamicznie się rozbudowuje – w ciągu ostatnich pięciu lat liczba pracowników wzrosła z 280 do ponad 400. Zabytkowy gmach przy Bernhard-Nocht-Straße zostanie gruntownie odrestaurowany, aby połączyć tradycję z nowoczesną infrastrukturą badawczą. Trwa też projekt nowego kompleksu laboratoryjno-biurowego.
Jak podkreśla przewodniczący zarządu prof. dr Jürgen May:
„BNITM jest głęboko zakorzeniony w Hamburgu, ale otwarty na świat. Od 125 lat prowadzi badania, dydaktykę i opiekę kliniczną w zakresie chorób zakaźnych. Wyrosły z epoki kolonialnej, dziś badania tropikalne służą globalnej sprawiedliwości i zdrowiu. Tego celu jesteśmy wierni.”
Dyskusja o patronie Instytutu
W roku jubileuszowym BNITM prowadzi także refleksję nad własnym dziedzictwem. Bernhard Nocht, pierwszy dyrektor instytutu, ukształtował niemiecką medycynę tropikalną, ale był również częścią kolonialnych struktur swojej epoki. Dlatego instytut zlecił opracowanie historycznego raportu, który analizuje tę spuściznę. W styczniu odbyła się publiczna debata historyków na temat jego dorobku i współczesnego podejścia do kontrowersyjnych postaci w nauce. Komisja BNITM opracowuje obecnie rekomendacje w tej sprawie.
Bernhard-Nocht-Institut für Tropenmedizin dziś
BNITM to największy w Niemczech ośrodek badań, edukacji i diagnostyki chorób tropikalnych oraz nowo pojawiających się infekcji. Badania prowadzone są w duchu „Global Health” i „One Health”, obejmując pełne spektrum – od patogenu, poprzez immunologię i klinikę, po epidemiologię i wdrożenia.
Najważniejsze kierunki badań obejmują:
- malarię,
- wirusy gorączek krwotocznych (Lassa, Ebola, Marburg),
- choroby zaniedbane (NTDs),
- immunologię i epidemiologię chorób tropikalnych,
- mechanizmy przenoszenia wirusów przez komary.
Instytut dysponuje laboratoriami najwyższego poziomu bezpieczeństwa biologicznego (BSL-4) oraz insektarium BSL-3. Mobilne laboratoria BNITM są gotowe do działań w globalnych sytuacjach kryzysowych.
Instytut pełni funkcję:
- Narodowego Centrum Referencyjnego dla patogenów tropikalnych,
- Laboratorium konsultacyjnego dla bornawirusów,
- Centrum Współpracy WHO ds. arbowirusów i gorączek krwotocznych,
- Centrum WHO ds. badań nad zachowaniami w zdrowiu globalnym,
- oraz jednostki Leibniz-Gemeinschaft.
Wspólnie z Ministerstwem Zdrowia Ghany i Uniwersytetem w Kumasi, BNITM prowadzi nowoczesne centrum badawczo-szkoleniowe w zachodnioafrykańskim lesie deszczowym, dostępne również dla innych zespołów badawczych. Instytut utrzymuje też liczne partnerstwa w Azji, Afryce i Ameryce Południowej.
