Nowatorska strategia zapobiegania chorobom zakaźnym, ukierunkowana na komara przenoszącego wirusa dengi, znacząco zmniejsza zarówno liczebność owadów, jak i liczbę przypadków choroby w całej społeczności – wynika z dużego, randomizowanego badania klinicznego opublikowanego w New England Journal of Medicine.
Badanie, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Emory (USA) we współpracy z Uniwersytetem Autonomicznym Jukatanu, Ministerstwem Zdrowia Jukatanu i Federalnym Ministerstwem Zdrowia Meksyku, zostało przeprowadzone w mieście Merida (ok. 1 mln mieszkańców).
Prewencyjne opryski domowe przeciwko Aedes aegypti
W ramach projektu testowano interwencję zwaną Targeted Indoor Residual Spraying (TIRS) – ukierunkowany oprysk wnętrz domów długodziałającym środkiem owadobójczym, stosowany zanim dojdzie do wybuchu epidemii. Metoda ta skierowana jest przeciwko gatunkowi Aedes aegypti, doskonale przystosowanemu do życia w środowisku miejskim i wewnątrz pomieszczeń.
„Nasze badanie wykazało, że metoda TIRS zmniejsza liczbę tych komarów o około 60% przez okres sześciu miesięcy” – powiedział prof. Gonzalo Vazquez-Prokopec, główny autor badania z Uniwersytetu Emory. „Zarejestrowaliśmy również średni spadek liczby przypadków dengi o 24% w całej społeczności, mimo że badanie prowadzono w czasie rekordowej epidemii dengi w Meridzie.”
Jedno z największych badań interwencyjnych dotyczących chorób przenoszonych przez Aedes
W badaniu wzięło udział 33 000 gospodarstw domowych, a rekrutacją objęto blisko 5000 dzieci w wieku od 2 do 15 lat. Część domów opryskano długodziałającym środkiem owadobójczym przed rozpoczęciem pory deszczowej, natomiast pozostałe stanowiły grupę kontrolną.
Zespół badawczy regularnie monitorował uczestników w latach 2021–2024, analizując próbki krwi w kierunku infekcji wirusami przenoszonymi przez Aedes.
Choć w samej kohorcie dzieci nie zaobserwowano istotnego spadku zachorowań, analiza danych nadzoru epidemiologicznego wykazała istotne obniżenie ogólnej liczby przypadków dengi w społeczności o 24%.
Znaczenie dla zdrowia publicznego
Denga, potocznie nazywana „gorączką łamiącą kości”, jest najczęściej występującą chorobą przenoszoną przez Aedes aegypti, powodującą 100–400 milionów infekcji rocznie na świecie. W 2023 roku Światowa Organizacja Zdrowia odnotowała rekordową liczbę 6,5 miliona przypadków, z ponad 7300 zgonami.
Prof. Vazquez-Prokopec podkreślił, że skuteczna walka z dengą wymaga wielu narzędzi, szczególnie w kontekście ocieplenia klimatu i postępującej urbanizacji, które sprzyjają ekspansji komarów.
„Nasze badanie jest jednym z nielicznych randomizowanych badań klinicznych, które wykazało znaczący wpływ interwencji na redukcję choroby przenoszonej przez Aedes” – dodał naukowiec. – „Kontynuujemy badania nad metodą TIRS, by jeszcze bardziej zwiększyć jej skuteczność i trwałość efektów.”
Globalna współpraca naukowa
W projekt zaangażowani byli również naukowcy z University of Florida, University of Central Florida, University of Washington, Fred Hutchinson Cancer Center, amerykańskiego CDC, a także z instytucji zdrowia publicznego w Meksyku i Izraelu.
Źródło: New England Journal of Medicine, Randomized Trial of Targeted Indoor Spraying to Prevent Aedes-Borne Diseases
DOI: http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa2501069
