W Polsce dostępne są szczepionki, które mogą być stosowane jako ochrona przed małpią ospą. Ministerstwo Zdrowia i krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych wydał właśnie szczegółowe zalecenia co do tego, kto, kiedy i w jakim schemacie dawkowania może je przyjąć. Szczepienie jest dobrowolne, zarówno po możliwej ekspozycji na zakażenie, jak i profilaktyczne. Dowiedz się więcej.
Chorobę wywołuje wirus ospy małpiej (MPV) należący do rodzaju Orthopoxvirus – tej samej, do której przynależy zarazek ospy prawdziwej. Po raz pierwszy zaobserwowano ją u małp w latach 50. ubiegłego wieku. U człowieka zarejestrowano ją w 1970 roku w Afryce. Obecnie, wobec zgłoszeń z wielu krajów o zachorowaniach na małpią ospę na całym niemal świecie wprowadzono międzynarodowy stan zagrożenia.
Nie dysponujemy obecnie specyficzną szczepionką przeciwko małpiej ospie, ale w toku badań okazało się, że ze względu na bliskie pokrewieństwo wirusów krowianki, ospy prawdziwej i ospy małpiej szczepionka przeciw ospie prawdziwej (opracowana na bazie wirusa krowianki) zapewnia krzyżową ochronę przed ospą małpią i ospą prawdziwą. Obecnie stosowana jest szczepionka trzeciej generacji zawierająca żywy, zmodyfikowany (niezdolny do replikacji) wirus krowianki szczepu Ankara (MVA-BN). Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Zdrowia szczepienia przeciw ospie małpiej są wykonywane szczepionką JYNNEOS, Bavarian Nordic A/S (0,5 ml na dawkę).
Każdorazowo lekarz przed decyzją o szczepieniu musi ocenić zarówno stan zdrowia pacjenta, jego sytuację i wyważyć bilans potencjalnych korzyści i ryzyka.
Szczepienie po ekspozycji na zakażenie wirusem małpiej ospy
Kiedy uznaje się, że nie da się wykluczyć ekspozycji na wirusa? Kiedy doszło do bliskiego kontaktu fizycznego: przez nieuszkodzoną skórę lub błony śluzowe z osobą zakażoną ospą małpią (np. kontakt seksualny, kontakt domowy) lub długotrwałego kontaktu twarzą w twarz.
Szczepienia poekspozycyjne mogą być też oferowane personelowi medycznemu opiekującemu się chorymi na ospę małpią lub mogącemu mieć kontakt z materiałem zakaźnym, po kontakcie bez użycia środków ochrony indywidualnej z osobą zakażoną ospą małpią, jej płynami ustrojowymi lub przedmiotami zanieczyszczonymi materiałem zakaźnym, a także personelowi laboratorium w sytuacji przypadkowego kontaktu z materiałem laboratoryjnym zawierającym wirusa ospy małpiej, który nie został poddany inaktywacji.
Po ekspozycji na wirusa pierwszą dawkę należy podać jak najszybciej – najlepiej w okresie pierwszych 4 dni od pierwszego kontaktu, do 14 dni, jeżeli nie ma objawów choroby. Jeśli pacjent w przeszłości nie był szczepiony przeciwko ospie prawdziwej, powinien przyjąć drugą dawkę po 28 dniach od pierwszej.
Szczepienia profilaktyczne (przedekspozycyjne)
Profilaktycznie – zgodnie z zaleceniami MZ i krajowego konsultanta w dziedzinie chorób zakaźnych może się zaszczepić personel medyczny opiekujący się chorymi na ospę małpią lub mogący mieć kontakt z materiałem zakaźnym, po kontakcie bez użycia środków ochrony indywidualnej z osobą zakażoną ospą małpią, jej płynami ustrojowymi lub przedmiotami zanieczyszczonymi materiałem zakaźnym, a także personel laboratorium w sytuacji przypadkowego kontaktu z materiałem laboratoryjnym zawierającym wirusa ospy małpiej, który nie został poddany inaktywacji.
W razie podjęcia decyzji o szczepieniu, podaje się dwie dawki w odstępie nie mniejszym niż 28 dni (jeśli pacjent nie był nigdy wcześniej szczepiony przeciwko ospie prawdziwej; jeśli w przeszłości przyjął szczepionkę przeciwko ospie prawdziwej, podawana jest tylko jedna dawka).
Źródło: Zalecenia Ministra Zdrowia i Konsultanta Krajowego w dziedzinie choroby zakaźne dotyczące realizacji szczepień przeciw ospie małpiej w grupie osób narażonych z dnia 23 września 2022 roku
Strona PZH na temat szczepień https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/co-wiemy-na-temat-szczepionek-przeciw-ospie-malpiej/
jw/zdrowie.pap.pl Serwis Zdrowie
